Paylaş:
1 Ocak 2025, dünya genelinde Kamu Malı Günü olarak kutlanıyor. Her yıl bu tarihte, telif hakları süresi dolan eserler kamu malı statüsüne geçerek herkesin erişimine açılıyor. Bu yıl, edebiyattan resme, popüler kültüre kadar geniş bir yelpazede çok önemli isimlerin eserleri bu listeye eklenecek. Sait Faik Abasıyanık, Frida Kahlo, Henri Matisse ve Temel Reis gibi ikonlar, kültür mirasının geleceğine ilham kaynağı olacak.
Telif Hakkı ve Kamu Malı Nedir?
Telif hakkı, bir eserin yaraticısına belli bir süre boyunca tüm kullanım haklarını verir. Ancak bu süre, genellikle yazarın ölümünün üzerinden 70 yıl geçtiğinde sona erer ve eser kamu malına dönüşür. Kamu malı olan eserler, tüm yaratıcılar, yayıncılar ve sanatseverler tarafından serbestçe kullanılabilir. Bu durum, eserlerin çoğaltılması, uyarlanması ve yeni çalışmalara ilham olması için bir fırsat yaratır.
2025’te Kamu Malına Geçecek İsimler
Bu yıl, 1954 yılında hayata veda eden sanatçıların eserleri kamu malına geçiyor. Bu isimler arasında çok önemli figürler bulunuyor:
- Frida Kahlo: Meksikalı ressam Frida Kahlo, 20. yüzyılın en etkili sanatçılarından biri. Otoportreleri ve köklü kültürel imgeleriyle tanınan Kahlo’nun eserleri, 2025 itibariyle kamu malı statüsüne geçebilir. Ancak ticari hakları hala Frida Kahlo Corporation tarafından korunabilir.
- Henri Matisse: Modern sanatın öncülerinden olan Fransız ressam, çarpıcı renk kullanımı ve özgün kompozisyonlarıyla tanınır. 2025 itibariyle eserlerinin yeniden yorumlanması ve yayımlanması mümkün olacak.
- Temel Reis (Popeye): 1929’da yaratılan bu ıspanak sever karakter, ABD telif yasalarına göre kamu malına geçiyor. Ancak karakterin modern uyarlamaları hala koruma altında olabilir.
- James Hilton: ‘Goodbye, Mr. Chips’ ve ‘Lost Horizon’ gibi çalışmalarıyla tanınan İngiliz yazarın eserleri de bu yıl kamu malına geçenler arasında.
- Edebiyat dünyasından, Türk hikâyeciliğinin önemli isimlerinden Sait Faik Abasıyanık ile James Hilton ve Colette gibi yazarların eserleri telif hakları süresi dolan sanatçılar arasında. Sait Faik ölmeden önce tüm malvarlığını, kitaplarının telif gelirini Darüşşafaka Cemiyeti’ne bağışlayarak Darüşşafaka Lisesi’nde eğitim gören çocuklara bırakmıştı. İş Bankası, İthaki ve Can Yayınları gibi yayınevleri, Sait Faik’in eserlerinin telif gelirlerini Darüşşafaka’ya bağışlamaya devam edeceğini açıkladı.
Telif Haklarının Dolması Ne Anlama Geliyor?
Eserlerin kamu malına geçmesi, kültürel mirasın daha geniş kitlelere yayılmasını sağlar. Bu durum, hem yaratıcılar hem de yayımcılar için büyük bir fırsat anlamına gelir. Frida Kahlo’nun eserleri, dijital platformlarda ve yeni sergilerde daha özgür bir şekilde kullanılabilir. Özellikle yaratıcı endüstriler için ilham kaynağı olacak olan bu eserler, tasarımdan edebiyata birçok alanda yeni çalışmaların temelini oluşturabilir.
2025’in Kamu Malı Günü, yarının kültürül birikimini şekillendirecek. Bu özel gün, yaratıcıların yeni fikirlere ve projelere odaklanması için eşsiz bir fırsat sunuyor. Frida Kahlo gibi bir ikonu anarken, onun sanatının özgürleşmesi yaratıcılığa yeni bir soluk getiriyor. Telif hakkı, kamu malı günü ve Frida Kahlo anahtar kelimelerini takibe devam edin; yaratıcı endüstrilerin geleceğine hep birlikte tanıklık edelim!