DÜNYANIN İLK YAPAY ZEKA YASASI KABUL EDİLDİ

Avrupa Birliği’nin yapay zeka uygulamaları için oluşturduğu risk bazlı düzenlemeler, AB Yapay Zeka Kanunu, resmi olarak yayınlandı. Bu yeni yasa, 1 Ağustos itibarıyla yürürlüğe girecek ve 2026 ortalarına kadar aşamalı olarak uygulanacak.

AB, yapay zeka geliştiricilerine yönelik yükümlülükleri, kullanım alanlarına ve risk algısına göre farklılaştırıyor. Çoğu yapay zeka uygulaması düşük riskli olarak değerlendiriliyor ve düzenlemeye tabi tutulmuyor. Ancak, bazı yüksek riskli yapay zeka kullanım alanları sıkı düzenlemelere tabi olacak. Bu kullanımlar arasında biyometrik veriler, hukuk uygulamaları, istihdam, eğitim ve kritik altyapı yer alıyor.

Kademeli Uygulama Başlıyor

Yasanın aşamalı uygulanması, bazı düzenlemelerin yürürlüğe girmesi için çeşitli son tarihler belirliyor. İlk olarak, yasaklanan yapay zeka kullanımları 2025 başında uygulanmaya başlayacak. Yüksek riskli sistemler için en uzun uyum süresi, 2027 yılına kadar verildi. Bu süreç, yapay zeka geliştiricilerinin veri kalitesi ve önyargı önleme gibi alanlarda yükümlülüklerini yerine getirmesini gerektiriyor.

Genel amaçlı yapay zeka (GPAI) modelleri için ise şeffaflık gereksinimleri bulunuyor. Bu modeller, özellikle OpenAI’nin ChatGPT gibi güçlü sistemler, sistemik risk değerlendirmesi yapma zorunluluğu altında olabilir.

AB’nin İlk Kapsamlı Yapay Zeka Düzenlemesi

AB Parlamentosu, geçen yıl Aralık ayında bu kapsamlı yapay zeka düzenlemesi üzerinde siyasi bir anlaşmaya vardı. Bu anlaşma, yapay zeka geliştiricileri için farklı yükümlülükler getiriyor ve bu yükümlülükler kullanım durumlarına ve algılanan riske bağlı olarak değişiyor.

AB’nin yapay zeka endüstrisi, özellikle GPAI modelleri üzerindeki yükümlülüklerin hafifletilmesi için yoğun bir lobi faaliyeti yürütüyor. Avrupa’nın yerli yapay zeka devleri üretme yeteneğini geride bırakma korkusu, bu lobi faaliyetlerinin temel nedenlerinden biri olarak öne çıkıyor.

Yapay Zeka Kanunu’nun Yürürlüğe Girişi ve Sonrası

Yeni yapay zeka kanununun yürürlüğe girmesinin ardından, Avrupa Parlamentosu, yapay zeka ürünlerindeki kusurlar durumunda sorumluluğu belirleyen bir yasal çerçeve üzerinde çalışmaya devam edecek. AB Parlamentosu Üyesi Axel Voss, “Bir yapay zeka sorumluluk rejiminin olması daha iyi olurdu” diyerek, bu çalışmanın önemini vurguluyor.

Teknoloji lobisi ise bu sorumluluk kurallarının, şirketler için ek düzenleyici engeller yaratacağından endişe duyuyor. CCIA Europe ve BSA, ek yapay zeka sorumluluk kurallarının gereksiz olduğunu savunuyor ve mevcut düzenlemelerin yeterli olduğunu belirtiyor.

Ancak tüketici grupları, mevcut yasal çerçevede hala boşluklar olduğunu düşünüyor. BEUC Genel Müdürü Agustín Reyna, “Eksik olan parça bu” diyerek, yapay zeka sistemlerinin neden olduğu zararlar için ek düzenlemelerin gerekli olduğunu ifade ediyor.

AB Yapay Zeka Kanunu, Avrupa’nın yapay zeka düzenlemeleri konusunda önemli bir adım. Bu düzenlemeler, yapay zekanın güvenli ve etik kullanımı için önemli bir yol haritası sunuyor. AB’nin bu yeni kanunları, yapay zeka geliştiricileri için yeni zorluklar ve fırsatlar yaratacak.

AB Yapay Zeka Kanunundan bazı önemli detaylar;

• Kanun 1 Ağustos 2024’te yürürlüğe girecek.
• Şubat 2025’te ilk hükümler uygulanmaya başlayacak. Bölüm I ve II; yani bir yapay zeka sistem sağlayıcısı veya geliştiricilerinin bu tarihe kadar uyumluluğu sağlaması gerekir.
• Yükümlülüklerin büyük kısmı – Bölüm V (genel amaçlı yapay zeka modelleri), Bölüm VII (yönetişim) ve Bölüm XII (gizlilik ve cezalar) Ağustos 2025’ten itibaren geçerli olacak.
• Kanunun tamamı Ağustos 2026’dan itibaren geçerli olacak. Ancak 2027’ye küçük bir istisna bırakıldı.