Salt Galata’da Karanlık Dünya Sergisi Başlıyor

Salt Galata, Karanlık Dünya sergisiyle 1950’ler Türkiye’sinin kültürel ve politik izleklerini sanat ve arşiv belgeleri üzerinden inceliyor. 23 Temmuz’da açılacak olan Karanlık Dünya sergisi, adını Metin Erksan’ın yönettiği, senaryosunu Bedri Rahmi Eyüboğlu’nun yazdığı 1953 tarihli filmden alıyor. Salt Galata, bu sergiyle birlikte sinema tarihimizin en tartışmalı yapımlarından birine yeniden bakmayı öneriyor. Sergi, söz konusu filmin sansür süreciyle nasıl biçim değiştirdiğini, yapım sürecinde yaşanan ideolojik ve estetik kırılmaları görsel ve yazılı belgeler eşliğinde ele alıyor. Disiplinlerarası araştırmaya dayanan bu çalışma, yalnızca sinemayı değil; Türkiye’nin modernleşme projelerini, propaganda dilini ve sansür mekanizmalarını da sorguluyor.

Karanlık Dünya Sergisi: Sessizliklerin Ardındaki Hikâye

Karanlık Dünya sergisi, Mike Bode ile Caner Yalçın’ın uzun yıllara dayanan araştırmasına dayanıyor. Bu sergi, bir filmin eksik kalan kısımlarını arşiv belgeleri, senaryo metinleri ve enstalasyonlarla yeniden yorumluyor. Film, Âşık Veysel’in hayatını anlatmak üzere yola çıksa da, yapım süreci boyunca geçirdiği değişimlerle amacından uzaklaşıyor. Tarımsal kalkınma politikalarıyla örtüşmesi istenen sahneler ekleniyor, bazı bölümler çıkarılıyor. Hudson tarlalarındaki biçerdöver görüntüleri ya da İstanbul’un çeperlerinde çekilen idealize edilmiş okul sahneleri gibi eklentiler, halk ozanının hikâyesini arka plana itiyor. Erksan’ın ifadesine göre bu değişiklikler, Amerikan Haberler Merkezi’nin önerileriyle gündeme geliyor. Ancak esas yön değişimi, Merkez Film Kontrol Komisyonu’nun verdiği sansür kararlarıyla şekilleniyor.

Salt Galata’da Bellek, Politika ve Arşiv Bir Arada

Salt Galata, bu sergiyi sadece bir film okumak için değil, dönemin zihinsel iklimini sorgulamak için kurguluyor. Karanlık Dünya sergisi, filmin tüm katmanlarına yayılan sessizlikleri, kesintileri ve çelişkileri görünür kılmayı amaçlıyor. Sergide yer alan 35mm nitrat film, bugüne dek hiç görülmemiş sahneleri içeriyor. Video enstalasyonlar, filmin farklı versiyonlarını yan yana getirerek yapım sürecindeki gerilimleri sergiliyor. Bu anlatı, filmi yeniden kurmak yerine; onu oluşturan çatışmaları ve müdahaleleri katman katman açıyor. Böylece izleyiciye yalnızca estetik değil, tarihsel bir yüzleşme de sunuluyor.

Karanlık Dünya Sergisi’ne Programlar Eşlik Ediyor

Sergi, 14 Aralık’a kadar Salt Galata Mastercard Sergi Mekânı’nda görülebilecek. Sergiye, Kasım ayında yayımlanacak kapsamlı bir e-yayın ve çeşitli kamu programları da eşlik edecek. Salt’ın web sitesi ve sosyal medya hesapları üzerinden duyurulacak programlar; arşiv çalışmaları, film tarihi ve sansür politikaları üzerine derinleşmek isteyen izleyicilere yeni perspektifler sunacak. Karanlık Dünya sergisi, izleyicisini geçmişin sessizliğinde dolaştırırken; belleğin nasıl biçimlendirildiğini, sanatın bu süreçte nasıl direnç gösterdiğini sorgulatan güçlü bir öneri sunuyor.