ABD’deki müzayedede 14,5 milyon dolara satılan 5000 yıllık Kilya heykeli, uzun süren hukuki süreç sonunda Türkiye’ye iade edildi. “Kilya heykeli” ve benzeri eserler, arkeolojik kaçakçılıkla yurt dışına çıkarılan nadide kültürel miraslar arasında yer alıyor. Bu eserlerin yeniden Türkiye topraklarına kazandırılması, hem kültürel hem de tarihsel açıdan büyük bir başarı olarak değerlendiriliyor.
Arkeoloji literatüründe “Kilya Tipi İdol” olarak bilinen eser, Geç Kalkolitik-Erken Tunç Çağı’na tarihleniyor. Eceabat Kilya Koyu’nda bulunan bu geometrik formdaki mermer kadın heykelciği, Türkiye’den kaçırıldıktan sonra yıllarca yurtdışında müzelerde sergilendi. 2017 yılında New York’taki Christie’s Müzayede Evi’nde satışa çıkarılacağı açıklanınca Türkiye, heykelin ana yurduna geri dönmesi için girişimlerde bulundu.
Uzun hukuki süreçler sonunda, Türkiye’nin haklı mücadelesi meyvelerini verdi. Eser, nihayet topraklarına geri döndü ve Çanakkale’deki Troya Müzesi’nde sergilenmeye başlandı. Troya Müzesi, bu gelişmeyi esprili bir dille duyurdu: “Kusura bakmayın hanımlar! MISS TROY 2024 kazananı; Kilya!” paylaşımı sosyal medyada büyük ilgi gördü ve kısa sürede çok sayıda beğeni topladı.
Kilya Heykeli ve Kaçakçılıkla Mücadele
Kaçakçılıkla yurt dışına çıkarılan tarihi eserler, Türkiye’nin kültürel mirası açısından büyük kayıplar yaratıyor. Kilya heykelinin iadesi, Anadolu’nun tarihine sahip çıkma adına önemli bir kazanım olarak öne çıkıyor. Yasa dışı yollarla kaçırılan bu tür eserlerin, uluslararası alanda haklarının aranması ve geri getirilmesi, Kültür ve Turizm Bakanlığı’nın aktif çalışmaları sayesinde mümkün oldu. Bu süreçte özellikle Nabi Avcı’nın katkılarıyla başlayan hukuki mücadele, Türkiye’nin bu alandaki kararlılığını bir kez daha gösterdi.
Kilya tipi idol, Manisa Müzesi’nde sergilenen benzer eserlerle de kıyaslandığında, Türkiye’ye ait olduğu tescillenmiş durumda. Hukuki süreç, müzayede evi ile karşılıklı yazışmalarla başladı. Ancak müzayede evi, eseri satıştan çekme taleplerine olumsuz yanıt verdiği için mahkeme yoluna gidildi. Mahkemenin aldığı karar neticesinde, heykelin satışı durdurulmuş ve Türkiye’ye iadesi sağlanmıştır.
Kilya Heykeli Troya Müzesi’nde
Troya Müzesi, Çanakkale’de 2013 yılında yapımına başlanan ve 2018’de kapılarını ziyaretçilere açan modern bir müze olarak öne çıkıyor. 5000 yıllık Kilya heykeli, Troya Müzesi’nin önemli eserleri arasına katılarak kültürel mirasımıza sahip çıkma konusundaki duyarlılığı gözler önüne seriyor. Sosyal medya üzerinden paylaşılan eğlenceli mesajlar ve tarihi eserlerin önemi üzerine yapılan bilgilendirmeler, müzenin halkla ilişkilerini güçlendiren önemli adımlardan biri.
Bu önemli eser, hem Türkiye’nin kültürel mirasının korunması açısından hem de arkeolojik kaçakçılığa karşı verilen mücadelenin simgesi olarak ziyaretçilerini ağırlamaya devam edecek.