Küresel Yaratıcı Ekonomi 2024’te 14 Milyar Euroya Ulaştı

11 Kasım 2025

Paylaş:

Uluslararası Yazarlar ve Besteciler Konfederasyonu (CISAC) 2025 Küresel Telif Hakları Gelirleri Raporu yayımlandı. Küresel yaratıcı ekonomi, 2024 yılında tarihi bir başarıya imza attı. Müzik, görsel-işitsel, drama, edebiyat ve görsel sanatlar telif hakları tahsilatları incelendi. Rapor, 111 ülkeden 228 kolektif yönetim kuruluşunun verilerine dayanıyor. Sonuçlar sektörün değişime uyum yeteneğini açıkça gösteriyor. Ancak bu başarının yanında yeni ve ciddi bir tehdit de yükseliyor. Yapay zeka (YZ) teknolojileri yaratıcı değerin geleceğini tehlikeye atıyor.

2024 yılı yaratıcılar için rekorlarla dolu bir dönem oldu. Küresel Telif Hakları Gelirleri Raporu’ na göre dünya genelinde toplanan telif hakları 13,97 milyar Euroya ulaştı. Bu, bir önceki yıla göre %6,6’lık önemli bir artış demek. Tahsilatlar on yılda %70’in üzerinde bir büyüme kaydetti. Bu tarihi zirvenin temel itici gücü dijital gelirler oldu. Dijital gelirler 2024’te %11,2 artışla 5 milyar Euroyu ilk kez aştı. Yayın ve abonelik servisleri bu gelir artışında başrolü üstlendi. Dijital gelirler son on yılda yedi kat büyüdü. Canlı etkinlikler ve fon müziği gelirleri de ciddi bir yükseliş gösterdi. Bu telifler %9,6 büyüyerek 3,5 milyar Euroyu geçti. Radyo ve televizyon yayıncılığı ılımlı bir toparlanma sergiledi. Ancak izleme ve dinleme alışkanlıkları sürekli değişmektedir. Toplam gelirin %37’si dijitalden, %28’i TV ve radyodan, %26’sı ise canlı performanstan geldi. Fiziksel medya ve diğer ikincil kaynakların payı küçülmektedir.

Yaratıcı Ekonomi Tehlikede: Yapay Zekadan 8.5 Milyar Euroluk Risk

Başarı tablosunun ardında YZ tehdidi sektörün önceliği. Lisanssız üretken yapay zeka (GenAI) kontrolsüz kalırsa büyük bir risk oluşturabilir. Yaratıcı teliflerinin %25’i bu nedenle kaybolabilir. Bu potansiyel kayıp yıllık 8,5 milyar Euroya denk geliyor. CISAC Genel Direktörü Gadi Oron, sektörün dayanıklılığını vurguladı. Oron, “YZ, eserleri çoğaltan bir teknolojidir” diye ekledi. Uygun şeffaflık ve koruma olmazsa yaratıcı değerin temeli sarsılır. GenAI pazarının 2028’e kadar 3 milyar Eurodan 64 milyar Avroya çıkması bekleniyor. Bu, yaratıcılardan teknoloji şirketlerine doğru büyük bir değer transferidir. CISAC Yönetim Kurulu Başkanı Dean Ormston endişelerini belirtti. Ormston, “Yaratıcılar eşi benzeri görülmemiş zorluklarla karşılaşıyor” dedi. Eserlerinin karşılığını almalarının zorlaştığını vurguladı. CISAC, YZ platformları için lisanslama zorunluluğu istiyor. Ayrıca YZ kullanımı için yaratıcılara ödeme yapılmasını savunuyor.

Repertuarlarda Son Durum ve Küresel Dağılım

CISAC Başkanı ve ABBA kurucusu Björn Ulvaeus Küresel Telif Hakları Gelirleri Raporu’nda önemli bir gerçeğe işaret etti. Ulvaeus, “İlerleme ve bozulma bir arada var olabilir” dedi. Yaratıcılığın geleceği bu iki gerçeğin uzlaştırılmasına bağlıdır. Müzik, toplam koleksiyonlara %90 ile ezici bir şekilde hâkim oldu. Müzik tahsilatları %7,2 artışla 12,59 milyar Euroya ulaştı. Müzik repertuarında dijital gelir %10,8 hızlanarak 5 milyar Euroya ulaştı. Edebiyat koleksiyonları da %7,3 artışla 0,23 milyar Euroya yükseldi. Görsel-işitsel sanatlar %1,1 artışla 0,73 milyar Euro tahsil etti. Görsel sanatlar %0,9 artışla 0,22 milyar Euroya ulaştı. Drama repertuarında ise %3,4’lük bir düşüş yaşandı. Bölgesel olarak Avrupa %6,7 büyüme ile 7,6 milyar Euro tahsil etti. Kuzey Amerika %10 artışla 3,5 milyar Euroya ulaştı. Asya-Pasifik %3 büyüyerek 1,9 milyar Euro tahsil etti. Afrika bölgesi %14,2 artışla 90 milyon Euro tahsil ederek dikkat çekti. Bu büyüme yayın ve canlı performans kaynaklıdır. Latin Amerika güçlü büyüme sonrası istikrar sağladı.

Geleceğin Yaratıcı Ekonomisi İçin Çağrı

CISAC ağı 111 ülkede beş milyondan fazla yaratıcıyı temsil ediyor. Konfederasyon, yaratıcıların haklarını korumak için çalışmaktadır. Teknik standartlar belirliyor ve adil mevzuatı savunuyor. Bu rekor başarı yaratıcı ekonomi için bir kutlama sebebidir. Ancak bu başarı, YZ tehdidi ile birlikte ele alınmalıdır. Yaratıcıların hakları adil bir dijital geleceğin temel taşıdır. Dijital devrim ve YZ’nin getirdiği zorluklar, yaratıcı ekonomi paydaşları için ortak bir sorumluluktur. Bu durum küresel iş birliğini zorunlu kılmaktadır.

CISAC Küresel Telif Hakları Gelirleri Raporu 2025’in Öne Çıkan Verileri

Toplam Telif Geliri (2024): 13,97 milyar Euro (+%6,6)
Dijital Gelirler: 5,14 milyar Euro (+%11,2) – ilk kez 5 milyar Euronun üzerinde
Canlı ve Arka Plan Gelirleri: 3,6 milyar Euro (+%9,6)
TV & Radyo Gelirleri: 3,9 milyar Euro (+%0,8)
Müzik Gelirleri: 12,59 milyar Euro (+%7,2) – küresel toplamın %90’ı
Görsel-İşitsel Gelirler: 727 milyon Euro (+%1,1)
Edebiyat Gelirleri: 229 milyon Euro (+%7,3)
Görsel Sanatlar Gelirleri: 219 milyon Euro (+%0,9)
Drama Gelirleri: 205 milyon Euro (−%3,4)
Avrupa: 7,6 milyar Euro (+%6,7)
Kuzey Amerika: 3,5 milyar Euro (+%10)
Asya-Pasifik: 1,9 milyar Euro (+%3)
Afrika: 90 milyon Euro (+%14,2)
Latin Amerika: 786 milyon Euro (−%0,6)
Yapay Zekâ Pazarı (öngörü): 64 milyar Euro (2028)
Olası Gelir Kaybı (AI nedeniyle): %25 – yılda yaklaşık 8,5 milyar Euro